آیا تصادف منجر به فوت زندانی دارد؟

تصادف منجر به فوت در رانندگی دارای 2 جنبۀ «عمومی» و «خصوصی» است. در جنبه عمومی، مجازات حبس یا جزای نقدی برای راننده مقصر در نظر گرفته می‌شود. اما در جنبه خصوصی، در صورت مطالبه اولیای‌ دم برای دریافت دیه، رانندۀ مقصر موظف به پرداخت دیه خواهد بود. بنابراین این نوع تصادف، زندانی خواهد داشت و مدت زمان حبس نیز به تشخیص قاضی پرونده بستگی دارد. قاضی پرونده بر اساس میزان و شدت صدمات وارده، مدت حبس را تعیین خواهد کرد.

قانون مجازات تصادف منجر به فوت چیست؟

با توجه به اینکه تصادف منجر به فوت سرنشین، راننده یا عابر، قتل غیر عمد است، بنابراین مجازات قصاص را در پی نخواهد داشت. اما طبق قانون مجازات اسلامی فرد مرتکب قتل، حکم مجازات‌های زیر را دریافت می‌کند.

3 ماه تا 3 سال حبس

بر اساس ماده 704 قانون مجازات اسلامی، هر زمان بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی و عدم رعایت قوانین و یا حتی عدم مهارت راننده منجر به قتل شود، از حداقل 3 ماه تا حداکثر 3 سال حبس خواهد داشت. این جرم جنبه عمومی دارد، بنابراین امکان تخفیف در مدت زمان حبس، تنها در شرایط زیر و در صورت تشخیص قاضی فراهم است.

• عدم سابقه محکومیت فرد مرتکب قتل
• رضایت اولیای‌ دم
• اعمال مرتکب جرم پس از وقوع جرم

پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیای‌ دم

در مواردی که امکان قصاص وجود نداشته (تصادف منجر به قتل غیر عمد) یا اولیای‌ دم به جای قصاص، روی دریافت دیه مصالحه کنند، طبق قانون مجازات اسلامی، مرتکب قتل در تصادف، باید برای پرداخت دیه اقدام کند. توجه کنید که مصالحه برای دریافت دیه از سوی اولیای‌ دم منجر به عدم مجازات فرد مرتکب قتل در رانندگی نمی‌شود. چون این جرم، یک جرم عمومی بوده و بخشش اولیای‌ دم صرفا باعث تخفیف در مدت حبس خواهد شد.

در صورت عدم رضایت در تصادف منجر به فوت، اولیای‌ دم می‌توانند از دریافت دیه صرف‌ نظر کنند، اما نمی‌توانند با استنکاف از دریافت دیه، مدت زمان حبس بیشتری را برای راننده مقصر درخواست کنند. بنابراین در صورت عدم رضایت در تصادف منجر به فوت از سوی اولیا‌ی‌ دم، این عدم رضایت تاثیری روی حکم قاضی پرونده برای تعیین افزایش مدت زمان حبس نخواهد داشت.

نکته مهم: اگر مالک فعلی خودرو، برای انتقال خودرو اقدام کرده و مالک جدید برای تعویض پلاک اقدام نکند، در صورت ارتکاب قتل در اثر حادثه رانندگی، از نظر مراجع قانونی، مالک قبلی خودرو (دارنده پلاک) مسئول خواهد بود، مگر اینکه بتواند با ارائه اسنادی، انتقال و عدم تصرف خودرو را اثبات کند.

تصادف منجر به فوت بدون گواهینامه

طبق ماده 718 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، در تصادف منجر به فوت راننده بدون گواهینامه، قتل کماکان شبه غیر عمد بوده اما مجازات سنگین‌تری نسبت به حالت عادی برای راننده مقصر در نظر گرفته می‌شود. در این شرایط قاضی می‌تواند حکم حبس را تا 5 سال افزایش دهد.

در خصوص این نوع تصادف، حتی اگر اولیای‌ دم رضایت دهند، دادستان موظف به اجرای حکم خواهد بود. بنابراین طبق ماده 714 و 718، در تصادف منجر به فوت راننده بدون گواهینامه، راننده مقصر باید مجازات زندان و جریمه نقدی را متحمل شود. در برخی موارد تصادف منجر به فوت با گواهینامه تاریخ گذشته رخ می‌دهد. لازم است بدانید که عدم تمدید گواهینامه رانندگی، راننده را در جایگاه فرد بدون گواهینامه قرار نمی‌دهد. در مورد تصادف منجر به فوت با گواهینامه تاریخ گذشته، شرکت بیمه‌گر موظف به پرداخت دیه خواهد بود.

حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی

اگر راننده مقصر در تصادف رانندگی منجر به فوت، در حالت مستی باشد، به دلیل ارتکاب جرم شرب خمر، محکوم به 80 ضربه شلاق خواهد شد. در حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی، برای راننده مقصر علاوه‌ بر حکم پرداخت دیه به اولیای دم، به مدت حداقل 2 سال نیز مجازات حبس در نظر گرفته می‌شود. از طرفی بر اساس تشخیص قاضی پرونده، ممکن است راننده مقصر به مدت 1 سال تا 5 سال از رانندگی محروم شود.

تصادف منجر به فوت بدون بیمه

با توجه به اینکه خرید بیمه شخص ثالث برای تمامی مالکان خودرو اجباری است، در نتیجه مالکان خودروها بدون داشتن بیمه شخص ثالث مجاز به حرکت نیستند. در صورتی که راننده‌ای بدون داشتن بیمه در تصادف رانندگی باعث فوت شخصی شود، باید شخصا نسبت به پرداخت دیه طبق رای دادگاه اقدام کند. در برخی موارد راننده مقصر می‌تواند با اولیای‌ دم مصالحه کرده و دیه را قسط‌ بندی کند اما در هر صورت موظف به پرداخت کامل دیه خواهد بود. از طرفی پلیس راهنمایی و رانندگی نیز راننده مقصر را به دلیل نداشتن بیمه شخص ثالث جریمه کرده و خودرو را به پارکینگ منتقل خواهد کرد.

توجه داشته باشید که در شرایط زیر دیه توسط شرکت بیمه‌گر پرداخت نخواهد شد.

• نداشتن بیمه‌نامه
• بطلان قرارداد بیمه
• انقضای بیمه‌ نامه

آیا تصادف منجر به فوت، حکم قتل غیر عمد دارد؟

اگر تصادف منجر به فوت در اتوبان و دیگر خیابان‌ها و جاده‌های کشور بر اثر بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی یا قصور راننده، عدم رعایت قوانین و مقررات و نداشتن مهارت کافی در رانندگی باشد، از نوع قتل غیر عمد بوده و در نتیجه برای فرد مرتکب قتل، مجازات قصاص در نظر گرفته نمی‌شود. در صورتی‌ که راننده مقصر از روی قصد بخواهد کسی را بکشد، قتل عمد محسوب شده و مجازات قصاص را به همراه دارد.

سقف تعهدات بیمه در تصادف منجر به فوت چقدر است؟

بر اساس ماده 9 قانون بیمه اجباری، در صورت فوت بر اثر تصادف، شرکت بیمه‌گر مسئول پرداخت دیه خواهد بود. طبق تبصره 1 ماده 16 اصلاح بیمه اجباری، بیمه‌گزار باید در مورد پرداخت دیه و خسارات دیگر با اولیای‌دم توافق کند. سقف تعهدات شرکت بیمه‌گر به مبلغ دیه بستگی داشته و در نتیجه سقف پرداختی در تصادف منجر به فوت بیمه شخص ثالث برابر با دیه کامل انسان در ماه‌های حرام خواهد بود.

در تصادف منجر به فوت چه خسارتی را می‌توان مطالبه کرد؟

تصادفی که منجر به قتل شده، قتل غیر عمد است، اما راننده مقصر در صورت مطالبه اولیای‌ دم برای دریافت دیه، موظف به پرداخت آن خواهد بود. در صورتی که فرد مصدوم، صدمات متعددی ببیند و بعد از آن فوت کند، بر اساس ماده 538 بند ب قانون مجازات اسلامی اگر تعداد این صدمات زیاد بوده و مرگ، آسیب‌های بیشتر و نقص عضو را منجر شود، تنها دیه نفس یا آسیب بزرگ‌تر یا دیه عضو ثابت می‌شود. اگر مرگ، آسیب بزرگ‌تر یا قطع عضو در اثر بعضی از صدمات باشد، دیه صدمات مسری در دیه نفس یا آسیب بزرگ‌تر یا دیه قطع عضو تداخل پیدا کرده و دیه صدمات غیرمسری نیز جداگانه محاسبه خواهد شد.

شرکت‌های بیمه‌گر در حدود تعهدات خود مسئول پرداخت دیه خواهند بود. اما لازم است این میزان خسارت در حکم دادگاه ذکر شود. در غیر این صورت، شرکت بیمه‌گر خود را موظف به پرداخت دیه نمی‌داند.

اگر اولیای‌ دم، دیه مطالبه کنند، هزینه‌های دیگری مانند هزینه درمان و بیمارستان نیز به آن اضافه خواهد شد. البته در برخی از دادگاه‌ها، اختلاف رویه کاری وجود دارد. در کل، با توجه به رای هیئت عمومی شعب حقوقی دیوان عالی کشور، هزینه‌های مازاد قابل مطالبه هستند.

بیمه شخص ثالث و اهمیت آن برای پوشش حوادث رانندگی منجر به فوت

اگر مالکان خودرو برای خرید بیمه شخص ثالث و تمدید آن در سررسید اقدام کنند، شرکت‌های بیمه‌گر موظف به پرداخت دیه تصادف منجر به فوت خواهند بود. از همین‌جا میزان اهمیت دریافت بیمه شخص ثالث برای پوشش حوادث رانندگی منجر به فوت یک یا چند شخص، مشخص می‌شود. در صورتی که راننده مقصر در تصادف، بیمه شخص ثالث نداشته باشد، باید شخصا نسبت به پرداخت دیه اقدام کند. البته نباید این نکته را فراموش کنید که نداشتن بیمه شخص ثالث، جرم بوده و با راننده خاطی برخورد خواهد شد.